Aφιέρωμα: Kλασικό αυτοκίνητο

«Διεγείροντας τις αισθήσεις»

Υπάρχουν αυτοκίνητα με ψυχή; Υπάρχουν τετράτροχα που αποτελούν κάτι
παραπάνω από «ένα τόνο σίδερα και πλαστικό»;
Κατηγορηματικά: ναι.

Κείμενο: Ευαγόρας Παπαθέου
Διαφάνειες: Θάνος Ηλιόπουλος, αρχείο 4T

Το γιατί, είναι δύσκολο να περιγραφεί. Το αυτοκίνητο αποτελεί ένα από τα
πιο διαδεδομένα καταναλωτικά προϊόντα του αιώνα μας. Κατασκευάστηκε για να
αντικαταστήσει τις άμαξες με τα άλογα. Για να μεταφέρει φορτίο και
ανθρώπους σε μεγάλη απόσταση, ταχύτερα και χωρίς να κουράζεται.
Όμως τα πράγματα στην αρχή δεν ήταν ακριβώς έτσι. Τα πρώτα αυτοκίνητα που
κατασκευάστηκαν ήταν πανάκριβα, δύσχρηστα και αναξιόπιστα. Έπρεπε να
περάσουν αρκετά χρόνια από τις πρώτες προσπάθειες των πρωτοπόρων Ντέμλερ
και Μπενζ, το 1888, για να γίνει το αυτοκίνητο προϊόν ευρείας κατανάλωσης.
Ουσιαστικά μετά την ιδιοφυή ανακάλυψη της γραμμής παραγωγής από τον
χαρισματικό Χένρι Φορντ το 1917 το «Μόντελ Τ» κατέκλυσε την αγορά της
Αμερικής. H εποχή του μεσοπολέμου αποτέλεσε μεταβατικό στάδιο. Το
αυτοκίνητο έγινε γνωστό σε όλο τον πλανήτη και οι οδικές μεταφορές
αναπτύχθηκαν, αλλά η έκκρηξη ήρθε μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τότε άρχισε σταδιακά να δίνεται σημασία στην αεροδυναμική, οι κινητήρες και
τα μηχανικά μέρη εξελίχθηκαν, οι αγώνες αυτοκινήτου διαδόθηκαν σε όλο τον
κόσμο. Τα μολύβια των σχεδιαστών «πήραν φωτιά» στην Ευρώπη, στις αρχές της
δεκαετίας του ?50, μόλις η Γηραιά Ήπειρος συνήθλε από τα δεινά του
χειρότερου πολέμου της ιστορίας της. Αυτή και την επόμενη δεκαετία
σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν μερικά από τα πιο όμορφα αυτοκίνητα
ολόκληρου του αιώνα.
Τότε δεν υπήρχαν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ούτε προγράμματα Cad & Cam. Τα
αυτοκίνητα και οι κινητήρες τους σχεδιάζονταν με το χέρι, και όταν έβγαιναν
τελικά στην παραγωγή είχαν κάτι από την ψυχή των σχεδιαστών τους. H
εργονομία και η ευκολία χρήσης δεν ήταν ανύπαρκτοι όροι, όμως δεν έπαιζαν
τότε πρωταρχικό ρόλο στη σχεδίαση των αυτοκινήτων όπως σήμερα. Οι καμπύλες,
οι περίτεχνες εισαγωγές αέρα, τα χρωμιωμένα φιλέτα, τα όμορφα φωτιστικά
σώματα και η απόδοση των κινητήρων απασχολούσαν τους υποψήφιους αγοραστές
και όχι το αν το κεφάλι τους έβρισκε στην οροφή, αν έπρεπε να διπλωθούν σαν
«οκτώ» για να περάσουν στο πίσω κάθισμα ή αν έπρεπε να έχουν δάχτυλα…
τριάντα πόντους για να χειριστούν με ασφάλεια τα φλας ή τον διακόπτη των
καθαριστήρων.
Το πετρέλαιο ήταν άφθονο και φθηνό (η πρώτη πετρελαϊκή κρίση ήταν το 1973)
και η απόδοση των κινητήρων απασχολούσε περισσότερο τους μηχανικούς παρά η
οικονομία καυσίμων. Σημειώστε κάποιες τιμές του «τότε» και κάνετε σύγκριση
με τις σημερινές: Φίατ Αμπαρθ Κουπέ 1961 (100 ίπποι από 850 κ.εκ.), Αλφα
Ρομέο Τζούλια GTA 1968 (97 ίπποι από 1300 κ.εκ.), NSU TTS 1969 (85 ίπποι
από 1000 κ.εκ.), Λάντσια Φούλβια Κουπέ 1970 (96 ίπποι από 1300 κ.εκ.)…
Στη χώρα μας τα πράγματα ακολούθησαν με τη συνηθισμένη καθυστέρηση, παρά το
ότι το πρώτο αυτοκίνητο κυκλοφόρησε στην Αθήνα τον προηγούμενο αιώνα (1898)
προκαλώντας την περιέργεια ή και πολλές φορές το φόβο των κατοίκων της.
«Ευτυχώς» ακινητοποιήθηκε εξαιτίας βλαβών ύστερα από 20 ημέρες! Σταδιακά τα
πράγματα άλλαξαν. Ουσιαστικά όμως έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια και…
δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, για να μπει για τα καλά το αυτοκίνητο στη ζωή του
μέσου Έλληνα. H δεκαετία του ?60 αποτέλεσε για τη χώρα μας την αρχή της
ανάπτυξης της αγοράς αυτοκινήτου, ενώ την αμέσως επόμενη έγινε κυριολεκτικά
αλματώδης.

Στο μεσοδιάστημα, το 1969, ιδρύθηκε η ΦΙΛΠΑ, η πρώτη και μοναδική για
χρόνια λέσχη που ασχολήθηκε με τη διατήρηση και τη διάσωση των ιστορικών
αυτοκινήτων. Βλέπετε, οι εποχές ήταν δύσκολες, ο εκμοντερνισμός και ο
νεοπλουτισμός σε ανάπτυξη και ο μέσος νεοέλληνας της εποχής απέρριπτε και
ξεχνούσε κάθε τι παλαιό. Πολλά όμορφα και σπάνια μοντέλα χάθηκαν,
καταστράφηκαν ή αφέθηκαν να σαπίζουν σε κάποιο χωράφι.
Από το 1978 και μετά τα πράγματα? ηρέμησαν κάπως. Οι τιμές των αυτοκινήτων
διπλασιάστηκαν «εν μια νυκτί» και πολλοί ήταν αυτοί που αναγκάστηκαν να
διατηρήσουν και να συντηρήσουν το παλιό τους αυτοκίνητο. H μεγάλη
καταστροφή όμως πραγματοποιήθηκε αργότερα. Ήταν η εποχή της εφαρμογής του
μέτρου της απόσυρσης (1990) που οδήγησε στις κρατικές πρέσες πολλά όμορφα
κλασικά μοντέλα…

ΙΣΤΟΡΙΚΑ KAI ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΑ AYTOKINHTA
Θεωρητικά κάθε αυτοκίνητο που συμπληρώνει το 20ό έτος από την ημέρα
κατασκευής του χαρακτηρίζεται ως αντίκα, σύμφωνα με τον διεθνή κανονισμό
της FIVA. Εφόσον βρίσκεται σε αυθεντική κατάσταση, μπορεί να εξεταστεί από
την τεχνική επιτροπή της ΦΙΛΠΑ (η αντιπρόσωπος της FIVA στην Ελλάδα) και να
αποκτήσει ειδικές πινακίδες. Προσοχή όμως, οι πινακίδες αυτές δεν είναι
πινακίδες κυκλοφορίας, αλλά αναγνώρισης. Το αυτοκίνητο δεν είναι
ασφαλισμένο και έτσι απαγορεύεται να κυκλοφορεί κανονικά στο δρόμο παρά
μόνο μερικές μέρες το μήνα για επισκευές ή για να λάβει μέρος σε
αγωνιστικές εκδηλώσεις ή επιδείξεις, κατόπιν ειδικής άδειας. Φυσικά υπάρχει
δυνατότητα να διατηρηθούν οι κανονικές πινακίδες κυκλοφορίας, αλλά τότε
πρέπει να πληρώνονται τα τέλη κυκλοφορίας του, ενώ φυσικά το αυτοκίνητο
αποτελεί τεκμήριο ανάλογα με τη χωρητικότητα του κινητήρα του, με τις
νόμιμες βέβαια απαλλαγές λόγω παλαιότητας.
H ελληνική νομοθεσία είναι σίγουρα ατελής σ? αυτόν τον τομέα. H μόνη θετική
ρύθμιση που υπάρχει προβλέπει την απαλλαγή από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης
στα αυτοκίνητα που εισάγονται στη χώρα μας και είναι ηλικίας 35 ετών και
άνω.
Υπάρχουν όμως και αυτοκίνητα που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αντίκες,
είναι όμως συλλεκτικά. Ένα Ρενό Αλπίν Τούρμπο, ένα Y10 Τούρμπο, ένα Πεζό
205 Ραλλυ, ένα Αουντι 80 Κομπετισιον ή μια… Φεράρι F40 είναι συλλεκτικά,
αλλά όχι ιστορικά αυτοκίνητα. Με αυτά το μόνο που μπορείτε να κάνετε προς
το παρόν είναι να καταθέσετε τις πινακίδες τους και να τα παρκάρετε σε
σκεπασμένο χώρο…

ΕΎΡΕΣΗ KAI ΑΓΟΡΆ ΙΣΤΟΡΙΚΏΝ ΜΟΝΤΈΛΩΝ
Υπάρχουν ακόμη πολλά κλασικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα. Μπορείτε να ψάξετε
στις αγγελίες των εφημερίδων, σε κάποιες από τις πάμπολλες ανά την Ελλάδα
μάντρες μεταχειρισμένων ή ακόμη και ανάμεσα σε παρκαρισμένα αυτοκίνητα στο
δρόμο. Το πρόβλημα όλων αυτών όμως είναι η κατάστασή τους. Συνήθως τα
περισσότερα παλαιά αυτοκίνητα στην χώρα μας είναι εγκαταλειμμένα σε κακή
κατάσταση ή άσχημα τρακαρισμένα ή έχουν υποστεί πλήθος μετατροπών χάνοντας
την αυθεντικότητά τους. Π.χ. σε αντίθεση με την άποψη του ιδιοκτήτη της,
μια άψογη σε εμφάνιση Λάντσια Φούλβια Κουπέ 1300, με δερμάτινα καθίσματα
και τιμόνι, «φουσκωμένα» φτερά, φαρδιά λάστιχα και αλουμινένιες ζάντες,
κινητήρα 1600 και πίσω φώτα από Μπέτα, έχει πολύ χαμηλότερη τιμή από μια
«ορίτζιναλ» εργοστασιακή, έστω και σε μέτρια κατάσταση.
Επίσης, όπως και σε άλλα πράγματα, σ? αυτή τη χώρα η αίσθηση του μέτρου
έχει χαθεί. Οι ιδιοκτήτες κλασικών αυτοκινήτων ζητούν «τρελά» ποσά για την
πώλησή τους, ισχυριζόμενοι ότι το αυτοκίνητο είναι σπάνια αντίκα. Προσέξτε
όμως έναν πολύ απλό συλλογισμό: μια Λάντσια Φούλβια Κουπέ σε πολύ καλή
κατάσταση (A) πουλιέται στη Ιταλία 1.500.000 δρχ. Πόσο λοιπόν πρέπει να
πουληθεί ένα ίδιο αυτοκίνητο σε μέτρια έως κακή κατάσταση στην Ελλάδα; Αν
υπολογίσουμε ότι τα έξοδα αναπαλαίωσης (γδύσιμο, επισκευές, αλλαγές
εξαρτημάτων, αντικατάσταση μη γνήσιων ανταλλακτικών, βάψιμμο και
συναρμολόγηση) στην καλύτερη των περιπτώσεων θα φτάσουν το 1.000.000, τότε
με απλά μαθηματικά η αξία της δεν υπερβαίνει τις 500.000!
Αν βρείτε ένα κλασικό αυτοκίνητο που ερεθίζει τη φαντασία σας, αυτό που
πρέπει -ή μάλλον αυτό που επιβάλλεται- να κάνετε είναι να κρύψετε τον
ενθουσιασμό σας από τον πωλητή ή τον ιδιοκτήτη. Μιλήστε, ερευνήστε, κάντε
παζάρια― σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητο!

ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΗ KAI ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Αν καταφέρετε με κάποιο τρόπο να αποκτήσετε ένα όμορφο κλασικό αυτοκίνητο,
να ξέρετε ότι τα «βάσανα» μόλις άρχισαν. Τα συνεργεία που θα αναλάβουν την
αναπαλαίωσή του είναι ελάχιστα, όπως και ο χρόνος που διαθέτουν. Επιπλέον
μια τέτοια δουλειά κοστίζει αρκετά. Για τα «πώς και πού» μπορείτε να
απευθυνθείτε σε κάποια από τις υπάρχουσες λέσχες κλασικών αυτοκινήτων,
συμβουλευόμενοι το σχετικό πίνακα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως απαιτείται προσωπική εργασία. Πρέπει να
βρεθεί κάποιος κλειστός χώρος, αρκετά εργαλεία και πολύ μεράκι. Οι αντίκες
είναι χόμπι, όχι πολύ ακριβό (αν σκεφτούμε ότι το κόστος αγοράς ενός μέσου
φουσκωτού φτάνει τα 4-5 εκατ.) και μόνο ως τέτοιο μπορεί και πρέπει να
αντιμετωπίζεται. Ξεχάστε τα σαββατοκύριακα, ετοιμαστείτε για πολύ ψάξιμο
για γνήσια ανταλλακτικά (σημειωτέον, υπάρχουν ή μπορούν να παραγγελθούν τα
πάντα, έναντι λογικού κόστους), αρκετές ώρες ανάγνωσης εγχειριδίων και
πολλή προσωπική δουλειά!
Ένας έξυπνος τρόπος για να ξεκινήσετε είναι να γραφτείτε μέλος σε κάποια
λέσχη του εσωτερικού και σε κάποιο ειδικό κλαμπ για το συγκεκριμένα
αυτοκίνητα του εξωτερικού. Με αυτόν το τρόπο θα εξασφαλίσετε ειδικά βιβλία,
περιοδικά, μάνιουαλς και λεπτομερείς φωτογραφίες με το αυτοκίνητό «σας» σε
ορίτζιναλ κατάσταση. Βάσει αυτών θα προχωρήσετε. Χρειάζεται πολύ υπομονή
και μεγάλη επιμονή, αλλά πιστέψτε μας το αποτέλεσμα θα σας αποζημειώσει.
Σκεφτείτε την πρώτη βόλτα σας με το «απαστράπτον» MGB του 1965, τριάντα
ολόκληρα χρόνια μετά την κατασκευή του! H αναπαλαίωση ενός αυτοκινήτου
μπορεί επίσης να γίνει κάλλιστα ένα όμορφο και εποικοδομητικό πεδίο
απασχόλησης για τα νεαρά μέλη της οικογενείας σας, αποτρέποντάς τα από?
άλλες ασχολίες. Στη συνέχεια, αν κολλήσετε το μικρόβιο, μπορείτε να
προχωρήσετε και σε κάποιο άλλο μοντέλο.
Μη φοβάστε. Έχοντας 2-3 παλιά αυτοκίνητα σε κάποιο γκαράζ, δεν κινδυνεύετε
να χαρακτηριστείτε συλλέκτης (εκτός αν πρόκειται για μια Φεράρι 254 GT, μια
BMW 508 και μια RR Σίλβερ Κλάουντ!). Αλλωστε οι πραγματικοί συλλέκτες
αυτοκινήτων στην Ελλάδα μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού… και
ελάχιστοι τους γνωρίζουν. Οι υπόλοιποι είναι απλώς παθιασμένοι με την
αυτοκίνηση.
Τέλος πάντως όμως, αν δεν έχετε διαθέσιμο χρόνο, μπορείτε κάλλιστα να
εισάγετε ένα αυτοκίνητο από το εξωτερικό (προϋποθέτει ταξίδι και ψάξιμο) ή
να απευθυνθείτε σε κάποιους που κάνουν αυτή τη δουλειά στη χώρα μας. Το
κόστος για μερικά όμορφα, αλλά όχι και σπάνια μοντέλα είναι ανεκτό. Για
περισσότερες πληροφορίες θα σας παραπέμψουμε πάλι στις ειδικές λέσχες.

ΑΓΩΝΕΣ, ΕΚΘΕΣΕΙΣ, ΕΠΙΔΕΙΞΕΙΣ
Ουσιαστικά με κάποιο τρόπο έχετε στην κατοχή σας ένα τέτοιο αυτοκίνητο,
υπάρχουν αρκετές εκδηλώσεις για να το χρησιμοποιήσετε, εκτός από την
προσωπική σας ευχαρίστηση. H ΦΙΛΠΑ, η ΣΙΣΠΑ και η ΣΙΣΑ (η πλήρης ονομασία
τους στον πίνακα) οργανώνουν κάθε χρόνο αρκετές εκδηλώσεις αγωνιστικού ή μη
χαρακτήρα. Βέβαια οι αγώνες με παλιά αυτοκίνητα διαφέρουν από τους
συνηθισμένους. Στην ουσία πρόκειται για δοκιμασίες ακριβείας και
συγχρονισμού και όχι ταχύτητας. Σ? αυτούς τα πληρώματα οφείλουν να
αποδείξουν την άριστη γνώση τους για το όχημα που οδηγούν και όχι το φυσικό
ταλέντο της γρήγορης οδήγησης. Θα ήταν πολύ δύσκολο άλλωστε να διοργανωθούν
αγώνες ταχύτητας με κλασικά αυτοκίνητα γιατί τα πιο καινούρια και τα πιο
δυνατά θα ήταν ασυναγώνιστα.
Σε αυτές, καθώς και σε άλλες μη αγωνιστικού χαρακτήρα εκδηλώσεις, οι
ιδιοκτήτες κλασικών αυτοκινήτων ουσιαστικά, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το
να μοιράζονται με τους θεατές τα όμορφα συναισθήματα που προκαλούν μοντέλα
άλλων εποχών, καθώς και να ανταλλάξουν απόψεις και εμπειρίες με άλλους
κατόχους. Και πιστέψτε μας, δεν χρειάζεται τίποτε άλλο.

ANTI ΕΠΙΛΌΓΟΥ
Τολμήστε το! H εύρεση, αναπαλαίωση και συντήρηση ενός κλασικού αυτοκινήτου
δεν είναι τόσο δύσκολη υπόθεση, όσο φαίνεται εξ αρχής. Αντίθετα μπορεί να
αποδειχτεί μια διαφορετική και άκρως ενδιαφέρουσα απασχόληση, σε μια εποχή
που ακόμη και ο χρόνος που αφιερώνουμε στα χόμπι είναι αρκετές φορές
ανιαρός. Το συγκεκριμένο χόμπι αποτελεί ίσως ένα από τα ελάχιστα που δεν θα
σας απογοητεύσουν, ούτε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς της «Ιθάκη»,
ούτε όταν θα φτάσετε σ? αυτή…_Ε.Π.